Hiểu rõ trung tâm chi phí – cost center là gì giúp đảm bảo tài chính của tổ chức đang được sử dụng hiệu quả. Trong bài viết này, hãy cùng Vieclamketoan.vn tìm hiểu rõ về khái niệm cost center cũng như cách ứng dụng công cụ này hiệu quả nhất nhé!
Hiểu đúng bản chất cost center là gì và có vai trò ra sao?
Việc hiểu và ứng dụng cost center không chỉ đem lại lợi ích về tài chính mà còn góp phần tối ưu hóa nguồn lực cũng như định hình sự phát triển trong tương lai. Vậy cost center là gì?
Trung tâm chi phí – cost center là gì?
Trung tâm chi phí (cost center) là một bộ phận trong doanh nghiệp không trực tiếp tạo ra doanh thu nhưng vẫn phải chịu chi phí để hoạt động. Các trung tâm chi phí thường được phân thành hai loại chính:
- Trung tâm chi phí trực tiếp: Là nơi mà chi phí được trực tiếp phân bổ cho sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể. Chẳng hạn như: Chi phí nguyên vật liệu và chi phí nhân công trực tiếp trong bộ phận sản xuất.
- Trung tâm chi phí gián tiếp: Là nơi mà chi phí không thể được trực tiếp phân bổ cho sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể. Chẳng hạn như: Chi phí quản lý, chi phí bảo hiểm và chi phí khấu hao.
Ví dụ về trung tâm chi phí trong doanh nghiệp
Mục đích của việc phân chia doanh nghiệp thành các cost center là để hỗ trợ việc quản lý chi phí hiệu quả hơn. Doanh nghiệp có thể dễ dàng xác định các khu vực chi tiêu không hợp lý và đưa ra các biện pháp để tiết kiệm chi phí.
Dưới đây là một số ví dụ về trung tâm chi phí trong doanh nghiệp:
- Bộ phận nhân sự
- Bộ phận kế toán
- Bộ phận marketing
- Bộ phận bán hàng
- Bộ phận sản xuất
- Bộ phận nghiên cứu và phát triển
- Bộ phận hậu cần
Vai trò của trung tâm chi phí
Trung tâm chi phí chịu trách nhiệm quản lý và sử dụng các nguồn lực của doanh nghiệp, bao gồm tiền lương, nguyên vật liệu, tài sản cố định,… Dưới đây là một số vai trò quan trọng của trung tâm chi phí:
- Quản lý chi phí hiệu quả hơn: Thông qua cost center, doanh nghiệp dễ dàng xác định các khu vực chi tiêu tốn kém và đưa ra các biện pháp để tiết kiệm chi phí.
- Đánh giá hiệu quả hoạt động của các bộ phận: Bằng cách theo dõi chi phí của cost center, doanh nghiệp có thể đánh giá hiệu quả hoạt động của các bộ phận và đưa ra các quyết định điều hành phù hợp.
- Cải thiện khả năng kiểm soát và giám sát các hoạt động chi tiêu: Cost center giúp doanh nghiệp dễ dàng kiểm soát và giám sát các hoạt động chi tiêu của từng bộ phận.
- Nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình: Việc phân loại theo trung tâm chi phí giúp doanh nghiệp nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của các bộ phận có liên quan.
Xem thêm: Hiệu Suất Tài Chính – Financial Performance Là Gì? Cách Đo Lường
Ưu điểm và nhược điểm của cost center
Nhìn chung, cost center là một công cụ quản lý chi phí quan trọng đối với các tổ chức. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần lưu ý những ưu điểm và nhược điểm của cost center để sử dụng công cụ này một cách hiệu quả.
Ưu điểm
Cost center không chỉ đơn thuần là một cách để theo dõi và kiểm soát chi phí, mà còn là công cụ hữu ích để tối ưu hóa tài nguyên, đo lường hiệu suất và định hình chiến lược tổ chức.
- Dễ hiểu và dễ áp dụng: Cost center là một khái niệm đơn giản và dễ hiểu. Doanh nghiệp có thể dễ dàng phân chia thành các trung tâm chi phí dựa trên các tiêu chí như mục đích hoạt động, chức năng nhiệm vụ, mức độ tự chủ trong hoạt động, khả năng kiểm soát chi phí.
- Rõ ràng, minh bạch: Khi phân bổ chi phí cụ thể theo từng hoạt động hoặc dự án giúp cho việc theo dõi và kiểm soát chi phí trở nên rõ ràng và minh bạch.
- Tập trung chính xác: Cost Center tập trung vào các đơn vị hoặc phần tử cụ thể trong tổ chức, giúp quản lý theo dõi và đánh giá chi phí từng phần riêng biệt.
- Dễ đo lường hiệu suất: Thông qua việc phân tích chi phí theo từng cost center, quản lý sẽ dễ dàng đo lường hiệu suất từng phần, từ đó xác định các hoạt động cần tối ưu hóa.
- Phù hợp với tổ chức lớn: Trung tâm chi phí phù hợp với cả những tổ chức có quy mô lớn và cấu trúc phức tạp, nơi cần phải theo dõi và quản lý chi phí từng đơn vị cụ thể.
Xem thêm: Khoản Phải Thu – Account Receivable Là Gì Và Cách Sử Dụng
Nhược điểm
Mặc dù trung tâm chi phí có nhiều ưu điểm, nhưng cũng tồn tại một số hạn chế:
- Khó khăn trong việc đo lường giá trị thực sự: Cost center tập trung chủ yếu vào kiểm soát và phân bổ chi phí, nhưng không phản ánh đầy đủ các yếu tố khác như chất lượng sản phẩm, sự hài lòng của khách hàng,…
- Khó khăn trong việc phân loại và phân bổ chi phí: Trong một tổ chức phức tạp, việc phân loại và phân bổ chi phí cho từng trung tâm có thể gặp khó khăn.
- Thiếu sự linh hoạt: Các trung tâm chi phí có thể gây ra sự cứng nhắc, thiếu linh hoạt.
- Tập trung vào hiệu quả ngắn hạn: Trung tâm chi phí thường tập trung vào việc giảm chi phí ngắn hạn, có thể ảnh hưởng đến khả năng đầu tư vào các hoạt động phát triển chiến lược.
Trung tâm chi phí khác với trung tâm lợi nhuận như thế nào?
Trung tâm chi phí và trung tâm lợi nhuận đều đóng vai trò quan trọng trong doanh nghiệp. Trung tâm chi phí giúp doanh nghiệp quản lý chi phí hiệu quả, trong khi trung tâm lợi nhuận giúp doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận và đạt được các mục tiêu kinh doanh.
Dưới đây là bảng so sánh chi tiết 2 trung tâm này:
| Khía cạnh | Trung tâm chi phí | Trung tâm lợi nhuận |
| Mục tiêu | Theo dõi và quản lý chi phí | Tạo ra lợi nhuận trực tiếp |
| Hoạt động chính | Không tạo ra doanh thu trực tiếp | Tạo ra doanh thu và lợi nhuận |
| Chức năng | Hỗ trợ và quản lý các hoạt động | Bán hàng và cung cấp dịch vụ |
| Hiệu suất | Đo lường hiệu suất thông qua chi phí và quy mô hoạt động | Đo lường hiệu suất thông qua doanh thu và lợi nhuận |
| Ngân sách | Theo dõi chi phí so với ngân sách | Xác định kế hoạch tài chính và doanh thu dựa trên mục tiêu lợi nhuận |
| Đóng góp vào tổ chức | Đóng góp gián tiếp thông qua việc duy trì và hỗ trợ hoạt động tổng thể của tổ chức | Đóng góp trực tiếp vào doanh thu và lợi nhuận tổ chức |
| Ví dụ | Trung tâm kế toán, nhân sự, tài chính, CNTT | Trung tâm bán hàng, dịch vụ khách hàng, sản xuất và kinh doanh |
| Mục tiêu chính | Kiểm soát chi phí, phân bổ tài nguyên | Tối ưu hóa doanh thu và lợi nhuận |
Xem thêm: Lợi Nhuận Thuần Là Gì? Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Tính Và Tối Ưu
Làm sao để ứng dụng trung tâm chi phí hiệu quả nhất?
Để ứng dụng cost center một cách hiệu quả, doanh nghiệp cần xác định rõ mục tiêu của việc tạo ra các trung tâm chi phí. Các trung tâm chi phí cần được xác định dựa trên các tiêu chí như: Mục đích hoạt động, chức năng nhiệm vụ, mức độ tự chủ trong hoạt động, khả năng kiểm soát chi phí,…
Sau khi xác định được các cost center cần có, bước tiếp theo là lựa chọn phương pháp phân bổ chi phí phù hợp với mục tiêu và đặc điểm của từng trung tâm. Các phương pháp phân bổ chi phí phổ biến bao gồm:
- Phân bổ trực tiếp: Chi phí được phân bổ trực tiếp cho các trung tâm chi phí dựa trên số lượng sản phẩm hoặc dịch vụ được cung cấp.
- Phân bổ gián tiếp: Chi phí được phân bổ cho các trung tâm chi phí dựa trên các tiêu chí như: Số lượng nhân viên, diện tích sử dụng, thời gian sử dụng,…
Cuối cùng, cần xây dựng hệ thống thông tin quản lý chi phí để hỗ trợ theo dõi và đánh giá hoạt động của các cost center. Việc theo dõi và đánh giá hoạt động của các trung tâm chi phí sẽ giúp doanh nghiệp kịp thời phát hiện vấn đề và đưa ra các biện pháp khắc phục.
Kết luận
Trong môi trường kinh doanh ngày nay, việc hiểu rõ cost center là gì và ứng dụng như thế nào đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý tài chính của tổ chức. Bằng cách quản lý các trung tâm chi phí một cách thông minh, doanh nghiệp sẽ tối giản hóa chi phí không cần thiết, tập trung vào hoạt động mang lại giá trị cao hơn và đạt được hiệu suất tài chính tốt hơn.
Đọc thêm những kiến thức tài chính kế toán và tìm việc làm, nhân sự ngành kế toán tại TopCV – Nền tảng tuyển dụng và việc làm tiên phong tại Việt Nam trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo.
Có thể bạn quan tâm: Nợ tiềm tàng – contingent liabilities là gì? Đặc điểm và ví dụ minh họa
