Hiểu rõ về nợ tiềm tàng – contingent liabilities là gì sẽ giúp doanh nghiệp phát hiện sớm các rủi ro tiềm ẩn và đưa ra phương án để kiểm soát chúng. Nếu bạn chưa nắm rõ về khái niệm và những đặc điểm của nợ tiềm tàng, đừng bỏ qua bài viết của Vieclamketoan.vn nhé!
Tìm hiểu: Contingent liabilities là gì?
Nợ tiềm tàng (contingent liabilities) là các khoản nợ hoặc trách nhiệm tài chính có thể xảy ra hoặc không xảy ra (phụ thuộc vào các sự kiện tương lai không chắc chắn). Điều này có nghĩa là nếu một điều kiện xác định xảy ra, thì người/ tổ chức sẽ phải có trách nhiệm đối với khoản nợ này.
Nợ tiềm tàng có thể được phân loại thành hai loại:
- Nợ tiềm tàng có điều kiện: Chỉ xảy ra khi một sự kiện nhất định xảy ra, ví dụ như vụ kiện, bảo hành, hoặc cam kết.
- Nợ tiềm tàng không có điều kiện: Đã xảy ra nhưng chưa được ghi nhận, ví dụ như các khoản phải trả cho nhân viên, hoặc các khoản thuế chưa thanh toán.
Doanh nghiệp có trách nhiệm ghi nhận và thuyết minh đầy đủ về nợ tiềm tàng trong báo cáo tài chính, bao gồm cả việc ước tính giá trị của nợ tiềm tàng. Tuy nhiên, cho đến khi sự kiện xác định xảy ra hoặc không xảy ra, nợ tiềm tàng không được coi là nợ thực sự trong báo cáo tài chính.
Nếu nợ tiềm tàng là một khoản lớn, doanh nghiệp có thể phải đưa ra một số biện pháp để giảm thiểu rủi ro, chẳng hạn như mua bảo hiểm, hoặc đàm phán lại các hợp đồng.
>>> Xem ngay: Kế toán công nợ là gì? Mô tả công việc chi tiết của kế toán công nợ
Các đặc điểm của nợ tiềm tàng – contingent liabilities là gì?
Không chắn và khó kiểm soát là hai trong số những đặc điểm chính của nợ tiềm tàng. Cụ thể:
- Không chắc chắn: Có một yếu tố không chắc chắn về việc liệu sự kiện tương lai cụ thể có xảy ra hay không. Ví dụ: Vụ kiện pháp lý hoặc các sự kiện thiên tai.
- Phụ thuộc vào sự kiện tương lai: Có những sự kiện tương lai xác định hoặc một chuỗi sự kiện có thể xảy ra. Khi sự kiện đó xảy ra, nợ tiềm tàng trở thành nợ thực sự.
- Không xuất hiện trong báo cáo tài chính chính: Nợ tiềm tàng không được ghi nhận trực tiếp trong báo cáo tài chính chính (ví dụ: bảng cân đối kế toán), nhưng thường được tiết lộ trong phần ghi chú của báo cáo tài chính.
- Không kiểm soát được: Doanh nghiệp không kiểm soát được khả năng xảy ra của các sự kiện không chắc chắn dẫn đến nợ tiềm tàng.
Ví dụ về nợ tiềm tàng cụ thể, dễ hiểu
Nếu khái niệm nợ tiềm tàng contingent liabilities là gì được nêu trên quá khó hiểu, thì một số ví dụ sau đây sẽ giúp bạn sáng tỏ:
Vụ kiện pháp lý
Một công ty đang đối mặt với một vụ kiện pháp lý từ một bên thứ ba, đòi hỏi một khoản tiền đáng kể. Tuy công ty có thể tin rằng họ có lý lẽ và sẽ chiến thắng vụ kiện, nhưng kết quả cuối cùng vẫn chưa rõ. Trong trường hợp này, khoản tiền có thể được xem như một nợ tiềm tàng.
Bảo đảm cho người khác
Một ngân hàng cấp một khoản vay cho một doanh nghiệp và yêu cầu người sở hữu doanh nghiệp cung cấp tài sản làm bảo đảm. Trong trường hợp doanh nghiệp không thể trả nợ, ngân hàng có quyền thụ hưởng tài sản bảo đảm. Tuy nhiên, cho đến khi sự việc này xảy ra, ngân hàng chỉ ghi nhận khoản nợ tiềm tàng dựa trên khả năng xảy ra của tình huống đó.
Xem thêm: Hiệu Suất Tài Chính – Financial Performance Là Gì? Cách Đo Lường
Bảo hiểm thiên tai cho doanh nghiệp
Một doanh nghiệp mua bảo hiểm thiên tai để bảo vệ khỏi thiệt hại do các sự kiện như bão, động đất, lũ lụt. Tuy nhiên, việc có bồi thường từ hãng bảo hiểm phụ thuộc vào việc liệu thiên tai xảy ra trong tương lai hay không. Cho đến khi thiên tai thực sự xảy ra, khoản bồi thường chỉ là nợ tiềm tàng.
Trong tất cả các ví dụ trên, những nợ tiềm tàng này không được ghi nhận trong bảng cân đối kế toán, nhưng thường được tiết lộ trong chú thích hoặc phần ghi chú của báo cáo tài chính.
Nợ tiềm tàng và dự phòng phải trả có giống nhau không?
Nợ tiềm tàng và dự phòng phải trả đều liên quan đến các yếu tố không chắc chắn trong tương lai và có thể ảnh hưởng đến tài chính của một tổ chức. Tuy nhiên, hai khái niệm này có nhiều sự khác biệt:
| Đặc điểm | Nợ Tiềm Tàng | Dự Phòng Phải Trả |
| Xác định | Phụ thuộc vào sự kiện tương lai không chắc chắn. | Dựa trên thông tin hiện tại, ước tính có cơ sở. |
| Ghi nhận trong báo cáo tài chính | Thông tin thường được tiết lộ trong chú thích. | Ghi nhận trực tiếp trong bảng cân đối kế toán. |
| Ảnh hưởng tài chính | Có thể ảnh hưởng tới tài chính trong tương lai. | Giảm lợi nhuận và tăng khoản dự phòng tương ứng. |
| Tính không chắc chắn | Không chắc chắn sự kiện tương lai xảy ra. | Dựa trên thông tin có sẵn, nhưng cũng có yếu tố rủi ro. |
| Mục đích | Thông tin để người đọc báo cáo hiểu rõ rủi ro. | Tạo dự phòng trước cho các khoản phải trả dự kiến. |
| Ghi chú | Thường đi kèm với thông tin chi tiết. | Cung cấp thông tin về lý do và phương pháp tính toán. |
| Ví dụ | Bồi thường thiệt hại, bồi thường bảo hành, thuế thu nhập. | Bảo hành, dự phòng nợ phải thu khó đòi, dự phòng chi phí sửa chữa lớn. |
Xem thêm: Hệ Số Nợ Là Gì – Ý Nghĩa, Công Thức Tính Và Những Lưu Ý Cần Biết
Thủ tục kiểm toán nợ tiềm tàng
Thủ tục kiểm toán nợ tiềm tàng nhằm mục đích thu thập bằng chứng kiểm toán để đánh giá tính đầy đủ, chính xác và phù hợp của khoản nợ tiềm tàng được ghi chú trong báo cáo tài chính.
Các thủ tục kiểm toán nợ tiềm tàng bao gồm:
Xác định các khoản nợ tiềm tàng
Kiểm toán viên phải xác định tất cả các khoản nợ tiềm tàng có thể ảnh hưởng đáng kể đến báo cáo tài chính, thông qua:
- Phân tích các hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp;
- Kiểm tra các hợp đồng kinh tế của doanh nghiệp;
- Trao đổi với Ban Giám đốc và các nhân viên.
- Tìm kiếm các thông tin về nợ tiềm tàng trong các tài liệu kế toán và tài liệu khác.
>>> Xem ngay: Vòng quay khoản phải trả là gì? Công thức và ví dụ cụ thể
Đánh giá khả năng xảy ra của nợ tiềm tàng
Kiểm toán viên phải đánh giá khả năng xảy ra của nợ tiềm tàng bằng cách:
- Xem xét các tài liệu và bằng chứng liên quan đến sự kiện không chắc chắn dẫn đến nợ tiềm tàng;
- Trao đổi với các chuyên gia về pháp luật, tài chính,… để có ý kiến về khả năng xảy ra của nợ tiềm tàng;
- Đánh giá quá khứ và hiện tại của doanh nghiệp để xác định các yếu tố có thể ảnh hưởng đến khả năng xảy ra của nợ tiềm tàng.
Ước tính giá trị của nợ tiềm tàng
Nếu khả năng xảy ra của nợ tiềm tàng là cao, kiểm toán viên phải ước tính giá trị của nợ tiềm tàng bằng cách:
- Thu thập thông tin và bằng chứng về các yếu tố ảnh hưởng đến giá trị của nợ tiềm tàng;
- Sử dụng các phương pháp ước tính thích hợp, chẳng hạn như phương pháp ước tính theo tỷ lệ, phương pháp ước tính theo giá trị hiện tại,…
Kiểm tra việc ghi nhận và thuyết minh về nợ tiềm tàng
Kiểm toán viên phải kiểm tra việc ghi nhận và thuyết minh về nợ tiềm tàng trong báo cáo tài chính thông qua các thủ tục như:
- So sánh việc ghi nhận và thuyết minh về nợ tiềm tàng với các quy định của chuẩn mực kế toán và chuẩn mực kiểm toán;
- Xem xét sự phù hợp của việc ghi nhận và thuyết minh về nợ tiềm tàng với các thông tin thu thập được trong quá trình kiểm toán.
>>> Xem ngay: Định khoản kế toán là gì? Nguyên tắc và cách định khoản kế toán
Các thủ tục khác
Tùy thuộc vào mức độ phức tạp và rủi ro của các khoản nợ tiềm tàng, kiểm toán viên có thể sử dụng các thủ tục kiểm toán bổ sung khác, chẳng hạn như:
- Xác nhận với bên thứ ba, chẳng hạn như cơ quan thuế, cơ quan bảo hiểm,…
- Thực hiện các thủ tục phân tích, chẳng hạn như phân tích thời gian, phân tích dữ liệu lịch sử,…
- Thực hiện các thủ tục kiểm toán đối với các giao dịch liên quan đến nợ tiềm tàng.
Nếu kiểm toán viên phát hiện thấy bất kỳ sai sót trọng yếu nào trong việc ghi nhận và thuyết minh về nợ tiềm tàng, kiểm toán viên sẽ đưa ra ý kiến kiểm toán không phải là ý kiến chấp nhận toàn phần.
Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản về nợ tiềm tàng, từ khái niệm contingent liabilities là gì cho đến những ví dụ cụ thể và thủ tục kiểm toán khoản nợ này. Ngoài ra, nếu bạn muốn tìm việc làm kế toán lương cao, chất lượng, hãy truy cập ngay TopCV – Nền tảng tuyển dụng và việc làm tiên phong tại Việt Nam trong việc ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo.
Xem thêm: SOA Là Gì Trong Kế Toán? Vai Trò Và Những Ứng Dụng Của SOA
